Yeni Kripto Varlık Yasa Tasarısı Mecliste Kabul Edildi

Kamuoyunda Kripto Varlık Yasa Tasarısı olarak bilinen Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülerek kabul edildi.

Kanun Teklifinin genel gerekçesinde de belirtildiği üzere günümüz bilgi ve teknoloji çağında teknolojinin finansal piyasalar üzerinde de etkisi göz ardı edilemez seviyededir. Bunun neticelerinden biri de kripto varlıkların gündeme gelmesi olmuştur. Kripto varlıkların yaygın şekilde kullanılmasına karşın ülkemizde bu alanı düzenleyen bir mevzuat olmaması sebebiyle kişilerin herhangi bir zarar, risk vb. duruma karşı bir hukuki koruması mevcut değildir. Bu eksiklik ve Türkiye’nin 2021’den beri bulunduğu FATF (Mali Eylem Görev Gücü) gri listesinden çıkması amacıyla kripto varlık alanında yasal bir düzenleme yapılması kaçınılmaz olmuştur. Neticede getirilen Yasa Tasarısı oldukça önemli yenilikler ve gelişmeler içermektedir. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir;

• Sermaye Piyasası Kanununun Tanımlar kısmına konuya ilişkin birtakım tanımlalar eklenmiştir. Bunlar şu şekildedir:

Cüzdan: Kripto varlık cüzdanları.

Kripto varlık: Dağıtık defter teknolojisi veya benzer teknoloji kullanılarak oluşturulan ve saklanabilen, dijital ağlarda dağıtımı yapılabilen ve hak/değer ifade eden gayrimaddi varlıklar.

Yeni Tasarı ile NFT’ler, hizmet token’ları, ICO’lar, stable coinler ve diğer coinler bu tanıma dahil olacaktır.

Kripto varlık hizmet sağlayıcı: Kripto varlıkları saklama veya ilk satışını veya dağıtımı başta olarak kripto varlıklarla ilgili tüm hizmet çeşitlerini sağlayan kuruluşlar.

Kripto varlık saklama hizmeti: Platform müşterilerinin kripto paralarının veya özel anahtarlarının saklanması ve yönetimi hizmetleri.

Platform: Kripto varlıklara ilişkin alım satım, ilk satış (ICO) veya dağıtım, takas, transfer ve bunlara ilişkin saklama ve diğer işlemlerin yapıldığı kuruluşlar.

• Sermaye Piyasası Araçlarının (Hisse senedi, bono, tahvil vb.) Kripto Varlık Olarak İhracı: Yasa Tasarısı ile “hisse senedi, bono, tahvil vb. gibi” sermaye piyasası araçlarının doğrudan kripto varlık olarak ihraç edilmesi, oluşturulması mümkün hale gelmiştir. Sermaye Piyasası Kurulu SPK araçlarının kripto varlık olarak ihraç etmesine ilişkin esasları alt yönetmelikler ile belirleyecektir. SPK’nın vereceği izinler ile şirketler kripto varlık olarak hisse senedi, tahvil vb. araçlar çıkarabilecektir. Bu gelişme şirketleri oldukça yakından ilgilendirmektedir.

   

• Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılar Hakkındaki Düzenlemeler
• Kripto varlık alanında faaliyet gösterecek kuruluşlar olan kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kurulması SPK izni ile olacaktır. Kripto varlık hizmet sağlayıcılarına SPK tarafından yetki belgesi verilecektir.
• Ayrıca bu kuruluşların güvenli şekilde yönetilebilmesi ve güvenlik önlemlerinin alınması için iç kontrol birimlerinin ve sistemlerinin kurulması zorunluluğu getirilmiştir. 
• Bu kuruluşların işleyişine ilişkin sıkı şartlar, yüksek standartlar ve ilgili birtakım cezalarda Tasarıda yer almaktadır.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcıları ile diğer kullanıcılar arasındaki sözleşmelerde yazılılık ve uzaktan ise mesafeli sözleşme olarak kurulması şartları aranmaktadır. Mesafeli sözleşme olarak kurulmayacak sözleşmelerde ise yine SPK’nın belirlediği şekilde elektronik iletişim araçlarıyla sözleşmeler kurulacaktır. Bu sözleşmeler hakkında getirilecek esaslar için SPK yetkilidir.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcıların müşterilere karşı sorumluluğunu kaldıran her türlü sözleşme hükmü geçersiz olacaktır. Ayrıca kripto varlık hizmet sağlayıcılar, sistemleri nezdindeki tüm müşteri zararlarından TBK m.71 uyarınca sorumlu olacaktır.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kripto varlık listeleme ve ilk kripto para arzı hususları belli bir yazılı zorunlu prosedür çerçevesinde gerçekleştirilecektir.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcıları kripto varlık fiyatlarını serbest olarak belirleyecek ancak bunların fiyat istikrarını bozacak tüm davranışları SPK suçu kapsamında “piyasa bozucu eylemler” olarak değerlendirilecektir. reken önlemleri alacaktır.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcıları kullanıcıların cüzdan ve fonlarının güvenliğini sağlamak ve bununla ilgili her türlü önlemi almakla yükümlüdür.
• Kripto varlık platformlarının malvarlıkları ile kullanıcıların malvarlıkları da farklı sayılacak, kripto varlık platformuna yönelik olası icra takiplerinde kullanıcıların hesapları haczedilemeyecektir.
• Kripto varlıklara ilişkin yatırım danışmanlığı, portföy yönetimine ilişkin hususlar SPK tarafından belirlenecek esaslara tabi olacaktir.
• Kripto varlık platformları her türlü ilan, reklam ve duyurularını da SPK tarafından belirlenecek esaslara göre yapacaktır.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının denetimi de SPK tarafından yetkilendirilen bağımsız denetim firmaları tarafından yapılacaktır.
• İzinsiz sermaye piyasası faaliyetleri, yani yeni kripto yasası kapsamında izinsiz faaliyetlerin yapılması durumunda Kurul tarafından anında erişim engelleme kararı verilebilecektir.
• Yurtdışı kripto varlık platformlarının Türkiye’de faaliyet, tanıtım, işyeri açılımı, Türkçe internet sitesi vb. faaliyetlerinin bulunması da Türkiye’de yapılmış sayılacak ve izinsiz faaliyet sayılacaktır.

• Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının hukuka aykırı faaliyetleri için birtakım cezalara da tasarıda yer verilmiştir;

-İzinsiz şekilde kripto varlık hizmet sağlayıcısı olarak faaliyet yürüttüğü tespit edilen gerçek ve tüzel kişilerin yetkilileri üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacaktır.

-Kripto varlık platformları yöneticilerinin zimmet suçunu işlemeleri halinde 8 yıldan 14 yıla kadar hapis cezası uygulanacaktır. Zimmetin hileli davranışlarla işlenmesi halinde ise 8 yıldan 20 yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası getirilmiştir. Adli para cezası miktarı da zararın 3 katından az olamayacaktır.

• Kripto varlık platformlarının uyum süreci ise aşağıdaki gibi gerçekleşecektir; -Halihazırda kripto varlık hizmet sağlayıcı olarak faaliyette bulunan platformlar, Kanun’un ve ikincil düzenlemelerin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde uyumlarını gerçekleştirerek SPK’ya başvurularını yapmak zorundadırlar. Başvuru yapmayanlar ise 3 ay içerisinde tasfiyelerini gerçekleştirecektir.

      -Kanun ve ikincil düzenlemeler yürürlüğe girdikten sonra ise faaliyet izni almadan hiçbir KVHS hizmet veremeyecektir.

• Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde Kripto Para Atm’leri kapatılacaktır.

Sonuç olarak, kripto varlıklara yasal bir tanım getiren ve sektörü hukuki bir zemine kavuşturmayı hedefleyen Kanun Teklifinin, kripto varlıklara yönelik SPK gözetiminde denetim, izlenebilirlik ve güvenli/şeffaf işlem yapılabilirliğe odaklandığı, yatırımcı odaklı ve yatırımcıyı korumaya yönelik düzenlemeler içerdiği görülmektedir. Sürecin Sermaye Piyasası Kurulunun gerçekleştireceği düzenlemeler ile devam edeceği ve sektörün SPK güdümünde gelişim göstereceği anlaşılmaktadır. Kurul tarafından getirilecek ikincil hukuki düzenlemeler ile kripto varlıklara ilişkin mevzuat ve uygulama tamamlanacaktır.