Müebbet ve Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Kaç Yıl?

Türk ceza hukukuna göre bir suç fiili karşısında uygulanabilecek 2 ceza türü mevcuttur. Bu cezalar şunlardır;

1. Adli Para Cezası: Kişinin işlediği suç dolayısıyla Kanunda belirlenen ölçütlere göre bir miktar paranın suçludan alınarak Devlet Hazinesine ödenmesidir. Böylece toplumda oluşan düzensizlik telafi edilmeye çalışılır. Özellikle maddi yönü bulunan suçlar bakımından adli para cezasının ya da hapis cezası ile birlikte adli para cezasının düzenlendiği görülmektedir.
2. Hapis Cezası: Kişinin işlediği suç karşılığında öngörülen hürriyeti kısıtlayıcı cezadır. Ödenmediği takdirde adli para cezası da hapis cezasına çevrilmektedir.

Hapis cezası ise kendi içerisinde 3 türe ayrılmaktadır;

1. Süreli Hapis Cezası: Kanunda belli suçlar için genellikle alt sınır ve üst sınır belirtilerek belirlenen hapis cezasıdır. Örneğin TCK ‘’Hırsızlık Madde 141- (1) Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.’’ hükmünde düzenlenen ceza süreli hapis cezasıdır. Süreli hapis cezası, kanunda aksi belirtilmeyen hallerde bir aydan az, yirmi yıldan fazla olamaz. Hükmedilen bir yıl veya daha az süreli hapis cezası ise kısa süreli hapis cezasıdır. Kısa süreli hapis cezasının adli para cezası, kamu görevinde çalıştırılma vb. seçenek yaptırımlara çevrilmesi mümkündür.

2. Müebbet Hapis Cezası: Müebbet hapis cezası, hükümlünün hayatı boyunca devam eder.

3. Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası: Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası hükümlünün hayatı boyunca devam eder, kanun ve Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikte belirtilen sıkı güvenlik rejimine göre çektirilir. Özelliği sıkı bir güvenlik rejimine tabi olmasıdır.

Müebbet hapis ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezalarının arasındaki temel fark bu cezaların infazı ve tabi olduğu güvenlik rejimi noktasındadır.

Türk Ceza Kanununda müebbet hapis cezası öngörülen suçlar şunlardır;

• Kasten Öldürme (TCK 81)
• Askeri Komutanlıkların Gasp Edilmesi (TCK 317)
• Düşman İle İşbirliğinde Bulunma Suçu (TCK 303)
• Savaş Sırasında Yalan Haber Yaymak (TCK 323)
• Gizli Kalması Gereken Bilgileri İfşa Etmek (TCK 330)
• Devlet Güvenliğine Dair Belgeler İle İşlenen Suçlar (TCK 326)
• Devlet Sırlarından Yararlanma Ve Devlet Hizmetlerinde Sadakatsizlik (TCK 333)
• Devlet Güvenliğine Dair Bilgileri Temin Etmek (TCK 327)

Müebbet hapis cezasının infazı esasları, Ceza İnfaz Kanunu md. 107 hükmünde düzenlenmiştir. Müebbet hapis cezasının infazı rejimine ait esaslar şu şekildedir;

• Müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar yirmidört yılını infaz kurumunda çektikleri takdirde koşullu salıverilmeden yararlanabileceklerdir.
• Cezalar kapalı ve açık ceza infaz kurumlarında olmak üzere iki tür cezaevinde çektirilir
• Açık ceza infaz kurumlarına ayrılma yönetmeliği m. 6’ya göre, müebbet hapis cezasına mahkûm olup, koşullu salıverilme tarihine beş yıl veya daha az süre kalanlar kapalı cezaevinden açık kurumlara ayrılabileceklerdir.

Türk Ceza Kanununda ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası öngörülen suçlar şunlardır;

• Soykırım Suçu (TCK 76)
• Nitelikli Kasten Öldürme Suçu (TCK 82)
• İşkence Suçu İşleyerek Öldürme (TCK 94)
• Cinsel Saldırı Suçu Neticesinde Öldürme (TCK 102)
• Devletin Birliğini Ve Ülke Bütünlüğünü Bozmak Suçu (TCK 302)
• Siyasal Veya Askeri Casusluk (TCK 328)
• Gizli Kalması Gereken Bilgileri Açıklama (TCK 330)
• Yasaklanan Bilgilerin Casusluk Maksadıyla Temini (TCK 335)
• Yasaklanan Bilgileri Siyasal Veya Askeri Casusluk Maksadıyla Açıklama (TCK 337)
• Anayasal Düzene Ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar
• İnsanlığa Karşı Suçlar

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının infazı esasları, Ceza İnfaz Kanunu md. 25 hükmünde düzenlenmiştir. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının infazı rejimine ait esaslar şu şekildedir;

• Hükümlü, tek kişilik odada barındırılır.
• Hükümlüye, günde bir saat açık havaya çıkma ve spor yapma hakkı tanınır.
• Risk ve güvenlik gerekleri ile iyileştirme ve eğitim çalışmalarında gösterdiği gayret ve iyi hâle göre; hükümlünün, açık havaya çıkma ve spor yapma süresi uzatılabileceği gibi kendisi ile aynı ünitede kalan hükümlülerle temasta bulunmasına sınırlı olarak izin verilebilir.
• Hükümlü, yaşadığı yerin olanak verdiği ve idare kurulunun uygun göreceği bir sanat veya meslek etkinliğini yürütebilir.
• Hükümlü, kurum idare kurulunun uygun gördüğü hâllerde ve onbeş günde bir kez olmak üzere (f) bendinde gösterilen kişilere, süresi on dakikayı geçmemek üzere telefon edebilir.
• Hükümlüyü; eşi, altsoy ve üstsoyu, kardeşleri ve vasisi, belirlenen gün, saat ve koşullar içerisinde onbeş günlük aralıklarla ve günde bir saati geçmemek üzere ziyaret edebilirler.
• Hükümlü hiçbir suretle ceza infaz kurumu dışında çalıştırılamaz ve kendisine izin verilmez.
• Hükümlü, kurum iç yönetmeliğinde belirtilenlerin dışında herhangi bir spor ve iyileştirme faaliyetine katılamaz.
• Hükümlünün cezasının infazına, hiçbir surette ara verilemez. Hükümlü hakkında uygulanacak tüm sağlık tedbirleri, tıbbî tetkik ve zorunluluklar hariç ceza infaz kurumlarında, mümkün olmadığı takdirde tam teşekküllü Devlet ya da üniversite hastanelerinin tek kişilik ve yüksek güvenlikli mahkûm koğuşlarında uygulanır

Bir suç fiili karşısında düzenlenen cezalar yani adli para cezası ya da hapis cezası fiilin içerdiği haksızlık içeriğine ve toplumsal düzeni bozma seviyesine göre belirlenmektedir.

Bu sebeple müebbet ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezaları ömür boyu süren hapis cezaları olarak toplumsal düzeni en çok bozan suçlara karşılık verilmektedir.

Müebbet ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezaları ömür boyu süren cezalar olmakla ve toplum tarafından hükümlünün ömür boyu hapiste kalacağı şeklinde algılanmakla birlikte koşullu salıverilme ve aynı anda süreli hapis ve/veya müebbet hapis ve/veya ağırlaştırılmış hapis cezası alma durumlarına göre belli bir yıl ile sınırlı olarak infaz edilebilmektedir. Söz konusu haller aşağıdaki gibidir;

Aşağıda belirtilen süre kadar hapis cezalarını ceza infaz kurumunda çeken müebbet ve/veya ağırlaştırılmış müebbet hapis hükümlüleri koşullu salıverilmeden yararlanarak tahliye olabilir;

Koşullu salıverilme hükümlerinden faydalanılması için hükümlünün iyi halinin varlığı şarttır.

Önemle eklemek gerekir ki 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap, Dördüncü Kısım, “Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar” başlıklı Dördüncü Bölüm, “Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar” başlıklı Beşinci Bölüm, “Milli Savunmaya Karşı Suçlar” başlıklı Altıncı Bölüm altında yer alan suçlardan birinin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi dolayısıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, koşullu salıverilme hükümleri uygulanmaz.

Takdiri indirim tatbiki halinde failin cezasında hangi oranda ne kadar ceza indirimi yapılacağı kanunda net şekilde düzenlenmiştir. Buna göre failin iyi hali söz konusu ise;

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine, müebbet hapis cezasına,
• Müebbet hapis cezası yerine, yirmibeş yıl hapis cezasına hükmedilir.

Kural olarak her suç tipinin af kapsamına alınması mümkündür. Müebbet ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ögörülen suçların da af kapsamına alınmasına bir engel yoktur.

Af meselesi belli bir kanunda düzenlenen genel bir müessese değildir. Anayasa md. 87 hükmüne göre birtakım suçların affı için  Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından üye tam sayısının 3/5 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar verilebilir. Yani, 600 milletvekilinin bulunduğu Türkiye Büyük Millet Meclisinde en az 360 milletvekilinin kabul oyu ile bir genel af kanunu çıkarılabilir.

      Ceza hukuku avukatlık ve danışmanlık ücretleri müvekkil ile avukat arasında somut olayın özelliklerine göre değişkenlik gösterir ve taraflar arasında serbest bir biçimde belirlenmektedir. Barolar belirli aralıklarla yol gösterici olması sebebiyle asgari ücret tarifeleri yayınlamaktadırlar. Hukuk Büromuz tarafından Ankara Barosu Avukatlık Tavsiye Ücret Tablosu dikkate alınmaktadır. Söz konusu tarifeler Baroların bulunduğu şehrin ve genel olarak ülkenin ekonomik koşulları, avukatların çalışma şartları ve ilgili diğer parametreler baz alınarak düzenlendiğinden bu tarifeler uygulamadaki ortalama ücretlere tekabül etmektedir. Ancak yine de belirtmek gerekir ki dava türü aynı olsa bile her iş kendi özelinde farklı iş ve işlemler gerektirdiğinden her dosya için belirlenen ücretlendirme farklı olabilir. Ayrıca Türkiye Barolar Birliği de her yıl asgari ücret tarifesi yayınlamaktadır. Bu noktada tekrar hatırlatmak gerekir ki Avukatlık ücretleri avukat ve müvekkil arasında; asgari ücret tarifesi, çalışma saatleri, davaya hazırlık süreci, delil toplama işlemleri, savunma stratejilerinin belirlenmesi, duruşmalar, müvekkil ile iletişim, avukatın deneyimi, uzmanlığı, bulunduğu şehir veya bölge gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. 

Önemle belirtmek gerekir ki bu yazıdaki bilgilerin tamamı genel bir bilgilendirme içermekte olup hukuki danışmanlık ve reklam gibi algılanmamalıdır.  Yaşanılan her bir olay ve uyuşmazlığın bağımsız biçimde ayrı bir hukuki değerlendirmeye tabi tutulması gerekir. Ayrıca her bir hukuki konu ve meselenin çözümü uzman bilgisi gerektirmektedir. Bu sebeple de karşı karşıya kaldığınız hukuki uyuşmazlıklar ve olaylar için yetkin bir avukattan hukuki danışmanlık almanızı, Yargıya taşınan uyuşmazlıklar açısından da dosyalarınızı yetkin bir avukat aracılığı ile takip etmenizi öneririz. Yukarıdaki makale ile ilgili olarak veya her türlü hukuki destek ve danışmanlık için büromuzla iletişime geçebilirsiniz.