Kaza Sonrası Aracımın Kaybettiği Değeri Nasıl Alabilirim?

KAZA SONRASI ARACIMIN KAYBETTİĞİ DEĞERİ NASIL ALABİLİRİM?

( ARAÇ DEĞER KAYBI TAZMİNATI )

Son yıllarda ülke genelinde araç sayısının artmasıyla beraber artan trafik kazaları sebebiyle kaza mağdurlarının çeşitli zararlarını karşılamak adına düzenlemelere gidilmiştir. Ölümlü, yaralamalı veya maddi hasarlı trafik kazalarından sonra kaza mağdurlarının talep edebileceği birçok maddi ve manevi tazminat hakkı vardır. Bu haklar başlıca; 

1-Hasar bedeli tazminatı

2-Değer kaybı bedeli tazminatı 

3-Araç mahrumiyet bedeli tazminatı

4-Ticari kazanç kaybı bedeli tazminatı 

6-Ölümlü ve yaralanmalı kazalar için manevi tazminat

7-Bakıcı giderleri tazminatı

8-Cenaze ve Tedavi giderleri tazminatı

9-Destekten Yoksun Kalma tazminatı

10-Geçici Maluliyet Tazminatı

11-Sürekli Sakatlık Tazminatı

         Kaza sonrası hangi tazminatın alınabileceği kazadan kazaya farklılık göstermekle birlikte başlıca alınabilecek tazminatlar yukarıda sayıldığı şekildedir.

         Bahsi geçen alacakların tazmin edilebilmesi için ön koşul kaza sonrası tutulmuş olan bir “Kaza Tespit Tutanağı”nın varlığıdır. Gerçekleşen çift taraflı bir trafik kazası sadece maddi hasarlı ise kazanın tarafları kendi aralarında “Kaza Tespit Tutanağı” düzenleyebilirler. Ancak tarafların anlaşamaması ve kazanın bedeni hasar da içermesi durumlarında olayın polise bildirilmesi ve polis tarafından tutulacak bir “Kaza Tespit Tutanağı” gerekmektedir. Hasar gerçekleştikten sonra mağdurun oluşan zararını rahatça tazmin edilebilmesi için yapması gereken diğer bir başka şey ise kaza yerindeki araçların hareket ettirilmeden fotoğraflarının çekilmesidir. Maddi hasarlı kazalarda kaza tespit tutanağının tutulmasından ve fotoğrafların çekilmesinden, bedeni hasarlı kazalarda ise polisin olay yerine gelip kaza tespit tutanağı tutmasından önce olay yeri terk edilmemelidir. Aksi halde yukarıda sayılan tazminat alacaklarını hiç veya hak ettiğiniz tutarda alamazsınız.

     Ayrıca önemle eklemek gerekir ki Kaza Tespit Tutanakları getirilen yeni düzenleme ile artık e-Devlet üzerinden düzenlenebilmektedir. Kaza tespit tutanaklarının polis aracılığıyla ya da e-Devlet üzerinden düzenlenmesinin ileride işletilecek hukuki süreçler bakımından daha sağlıklı ve isabetli olacağını belirtmek gerekir. 

• Trafik kaza tespit tutanaklarının e-Devlet üzerinden düzenlenmesi konusu ile ilgili olarak, ''Trafik Kaza Tutanakları Artık e-Devlette Düzenlenebilecek'' isimli yazımıza buraya tıklayarak erişebilirsiniz. 

          Gerçekleşen maddi hasarlı bir trafik kazası sonucu hasar gören araç, onarımı yapılsa dahi 2. el piyasasında hasarsız haliyle aynı fiyata satılması mümkün değildir. Tramer(Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi) kaydında kaza ve hasar geçmişi olan araçların ikinci el değerleri düşmektedir. Aracın kaza sonrası uğradığı ekonomik ederindeki eksik, Araç Değer Kaybıdır. 

Gerçekleşen kazanın çift taraflı olması durumunda aracın uğradığı değer kaybı kusuru oranında karşı tarafın “Motorlu Kara Taşıtları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Poliçesi” teminat limitleri dahilinde karşılanır. Sigorta Şirketlerinin teminat limitlerinin dolması, kusurlu tarafın aktif “Motorlu Kara Taşıtları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası” olmaması, kusurlu sürücünün; ehliyetsiz olması, olay yerini terk etmesi, alkol veya uyuşturucu/uyarıcı madde etkisinde olması veya kazaya kasten sebebiyet vermesi durumlarında söz konusu Değer Kaybı Tazminatından sürücü, araç sahibi ve işleten müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaktır. 

Ayrıca belirtmek gerekir ki kaza anında kusurlu aracın trafik sigortası yoksa başvuru Güvence Hesabı fonuna yapılabilir. 

Değer Kaybı talebinde bulunabilmek için var olması gereken başlıca şartlar:

1. Çift taraflı gerçekleşen bir trafik kazasının varlığı
2. Kazanın değer kaybına sebebiyet verecek maddi hasarlı trafik kazası olması
3. Değer Kaybı talebinde bulunacak tarafın %100 kusurlu olmaması
4. Gerekli belgelerin mevcudiyeti
5. Trafik kazası sonucu hasar gören ve değer kaybı talebine konu olan parçaların daha önce hasar görmemiş olması veya varolan hasara ek yeni zarar meydana gelmesi 
6. Zamanaşımı(2 yıl-10 yıl) süresinin dolmamış olması 

         Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2016/4690 E.-2016/7983 K. Sayılı ve 20.09.206 tarihli ilamına göre: “Araçta meydana gelen değer kaybının; Aracın serbest piyasa koşullarına göre kaza tarihi itibariyle hasarsız haldeki ikinci el rayiç değeri ile aracın yaşı, özellikleri, hasar miktarı ve hasarlı kısmın özellikleri dikkate alınarak, kazadan sonraki hasarlı halinin rayiç değeri tespit edilip bu iki miktar arasındaki azalmaya (farka) göre hesaplanması gerekir.”

Her ne kadar çeşitli uygulama ve sitelerde farklı araç değer kaybı hesaplama formüllerine yer verilse de hiçbir formül ile gerçek değer kaybı bedelini hesaplanamamaktadır. Yukarıda yer verilen Yargıtay Kararına göre; Kaza öncesi hasarsız rayiç değeri ile kazadan sonraki hasarlı rayiç değeri arasındaki fark değer kaybı bedelini oluşturacaktır. Bu hesaplama da herhangi bir formülden ziyade uzman görüşüyle yapılmaktadır. Aracınızın uğradığı Değer Kaybının tespitinin bir uzman tarafından hesaplanabilmesi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Değer Kaybının tazmini için iki seçenek bulunmaktadır. Dava yoluna başvurulabileceği gibi Sigorta Tahkim Komisyonu ile de süreç çözüme kovuşturulabilir.

      5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu madde 30’a göre Sigorta Tahkim Komisyonu; “Sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile riski üstlenen taraf arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümü amacıyla Birlik nezdinde oluşturulmuş olan komisyondur.”

Komisyon sigortadan kaynaklanan uyuşmazlıkların daha hızlı ve kolay bir biçimde çözüme kavuşturulmasını sağlar.  Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuruda bulunabilmek için daha önce aynı konu için Tüketici Hakem Heyetine başvurulmamış olması gerekmektedir.

Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru sırasında izlenilecek adımlar özenle takip edilmelidir. Başvurudan önce ve başvuru sürecinde yapılan hatalar veya eksiklikler sebebiyle başvurunuz reddedilececeğinden süreci bir Avukat ile takip etmek önemlidir.

Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurudan önce ilgili Sigorta Şirketine başvurulmuş olması ve bu başvurunun tebliğinden itibaren 15 GÜN geçmiş olması gerekmektedir. Sigorta Şirketi başvuru sonucu şirket 15 gün içerisinde hiç ödeme yapmaz veya eksik ödeme yapar isle uyuşmazlık çözüme kavuşturulmamış olur ve Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru hakkı doğar. 

            Komisyona başvuru esnasında; kazanın gerçekleştiği anda tutulan kaza tespit tutanağına, araçların kaza sonrası çekilen özellikle hasarı gösteren ve her açıdan çekilmiş fotoğraflara, aracın ekspertiz raporu, araç ruhsata, aracın tamir edildiği servisten alınan döküm ve faturalara, sigorta şirketine başvuru dilekçesi, başvurunun sigorta şirketine tebliğ edildiği tarihi içeren belgeye, ilgili gider ve harçların yatırıldığına ilişkin dekontlara, başvuru sahibi gerçek kişilerin geçerli bir kimlik belgesinin fotokopisine,  ıslak imzalı başvuru formuna ihtiyaç duyulmaktadır.  Bu aşama çok önemli olup belgelerin büyük bir titizlikle ve eksiksiz olarak toplanması gerekmektedir. Aksi halde başvurunuz ön inceleme neticesinde reddedilebilir.

Tahkim Komisyonunun ön incelemesini geçebilen başvurular ilgili hakeme iletilir ve hakem görevlendirilmeden itibaren ivedilikle başvuruyu sonuçlandırmalıdır. Sigorta Tahkim Komisyonuna yapılan başvuru başvuran lehine sonuçlanırsa, bahsi geçen sigorta şirketinin değer kaybı tazminatını ödemek zorunda kalacaktır.

01.02.2024 Tarihinden itibaren (Güncel başvuru ücretlerini Sigorta Tahkim Komisyonunun sitesinden kontrol edebilirsiniz) 

Komisyona başvuru esnasında yukarıda belirtildiği üzere uyuşmazlığa konu miktar oranında başvuru ücreti yatırılması gerekmektedir. Komisyonun başvuru esnasında talep ettiği diğer bir gider ise Tebligat Gideridir. Tebligat Gideri olarak KEP (Kayıtlı Elektronik posta) Adresi beyan edilerek yapılan başvurularda 35 TL ve KEP Adresi beyan edilmeyen başvurularda 150 TL yatırılması gerekmektedir.

İstisnai bir durum olmadıkça Tahkim Yargılamalarında dosyaya ilişkin değerlendirmeler ve hesaplamalar için Bilirkişi Görüşü alınmaktadır. Görevlendirilen  Bilirkişinin Ücreti, Bilirkişilik Asgari Ücret Tarifesine göre Hakem tarafından takdir edilmekte olup görevlendirme esnasında başvuran tarafından karşılanır ve dosyanın lehe sonuçlanması halinde karşı tarafa yüklenmektedir.

Sigorta Tahkim Yargılamasına konu olan alacaklar genellikle kısmi veya belirsiz alacaklardır. Bu alacaklar bakımından başlatılacak yargılamada, yargılamaya konu miktar bakımından farklı hukuki prosedürler izlenmekte olup yine hak kaybına uğramamak adına sürecin bir avukat tarafından takip edilmesi gerekmektedir.

“Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurusu yapılan on beş bin Türk Lirasının altındaki uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararları kesindir. On beş bin Türk Lirası ve daha üzerindeki uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararlarına karşı Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde itiraz edilebilir. Sigorta Tahkim Komisyonuna yapılan iki yüz otuz sekiz bi

          Araç değer kaybı için direkt olarak dava yoluna gidilebildiği gibi Sigorta Poliçesindeki teminat limitinin çeşitli nedenlerle dolması sebebiyle de Dava Yoluna gidilebilir. Buna ilişkin davalarda genel görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Sigorta Şirketine yöneltilecek olan husumet için seçimlik olarak Tahkim Komisyonu yerine Dava Yolu tercih edilirse görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesi olacaktır.

         Değer Kaybı Davalarında genel yetkili mahkeme davalının ikamet ettiği yerdir ancak değer kaybı haksız fiil tazminatı olduğundan dolayı haksız fiilin işlendiği yani kazanın gerçekleştiği yer mahkemeleri ve zarar görenin yerleşim yeri mahkemeleri de yetkilidir.

                  Dava yolu için de işleyecek zamanaşımı süresi yine kaza tarihinden itibaren 2 YIL her halükarda 10 YILDIR.

Kusurlu aracın “Motorlu Kara Taşıtları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası(Trafik Sigortası)” olduğu ve sigortasının aktif olduğu durumlarda, söz konusu madde gereğince mağdur araca ilişkin; Hasar Bedeli, Değer Kaybı Bedeli, Çeşitli Maddi Tazminatlar, Sigorta Şirketince tazmin edilir. 

Ancak Manevi Tazminat Bedeli, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) tarafından karşılanmamaktadır. Manevi tazminat riskinin de sigorta şirketince karşılanması için ayrıca “Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Sorumluluk Poliçesi” ile teminatlarına eklemiş olmaları gerekmektedir.

          Manevi tazminata ilişkin herhangi bir ek kasko veya İhtiyari Mali Sorumluluk Poliçesi bulunmayan durumlarda manevi tazminat ve her durumda araç mahrumiyet bedeline ilişkin tazminat Sigorta Şirketleri tarafından karşılanmaz. Buna ilişkin ödemeler kusurlu aracın; sürücüsünden, işleteninden ve/veya sahibinden talep edilebilir.

       Ancak burada unutulmaması gereken bir husus daha vardır. Trafik sigortası poliçesinde Sigorta Şirketi’nin ödeyeceği azami teminat limiti bellidir. Sigorta şirketleri trafik poliçesine bağlı zararlarda 2024 yılı için azami olarak maddi zararlardan dolayı 200.000,00 TL, bedeni zararlardan dolayı 1.800.000,00 TL ödeme yapar. Bu tutarların üstünde oluşan zararlar kazada kusurlu olan karşı taraftan karşılanır.

             Değer kaybı tazminatı avukatlık ve danışmanlık ücretleri müvekkil ile avukat arasında somut olayın özelliklerine göre değişkenlik gösterir ve taraflar arasında serbest bir biçimde belirlenmektedir. Bu noktada avukatlar için asgari ücret niteliği gösteren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi (AAÜT) önem arz eder. Avukatların bu tarifede belirtilen ücretlerin altında bir ücretle iş alması yasaktır. Bu asgari ücretler davaların karmaşıklığına, mahkemesine, sürecin uzunluğuna ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Ayrıca avukatlık asgari ücret tarifesi her yıl yenilenir ve güncellenir. Bunun yanında Ankara Barosu Avukatlık Tavsiye Ücret Tablosu mevcuttur. Bu ücret tarifesinin bir öneri niteliği taşıdığı da belirtilmelidir. Avukatlık ücretleri yine avukat ve müvekkil arasında; asgari ücret tarifesi, çalışma saatleri, davaya hazırlık süreci, delil toplama işlemleri, savunma stratejilerinin belirlenmesi, duruşmalar, müvekkil ile iletişim, avukatın deneyimi, uzmanlığı, bulunduğu şehir veya bölge gibi faktörlere bağlı olarak serbest bir şekilde belirlenmektedir.

Önemle belirtmek gerekir ki bu yazıdaki bilgilerin tamamı genel bir bilgilendirme içermekte olup hukuki danışmanlık ve reklam gibi algılanmamalıdır.  Yaşanılan her bir olay ve uyuşmazlığın bağımsız biçimde ayrı bir hukuki değerlendirmeye tabi tutulması gerekir. Ayrıca her bir hukuki konu ve meselenin çözümü uzman bilgisi gerektirmektedir. Bu sebeple de karşı karşıya kaldığınız hukuki uyuşmazlıklar ve olaylar için yetkin bir avukattan hukuki danışmanlık almanızı, Yargıya taşınan uyuşmazlıklar açısından da dosyalarınızı yetkin bir avukat aracılığı ile takip etmenizi öneririz. Yukarıdaki makale ile ilgili olarak veya her türlü hukuki destek ve danışmanlık için büromuzla iletişime geçebilirsiniz.